Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα απευθύνεται σε μαθητές 8 έως 18 ετών, με στόχο τη γνωριμία με πτυχές του Νεολοιθικού Πολιτισμού. Πρόκειται για το ομώνυμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που εφαρμόζεται στο "Αθανασάκειο" Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου, το οποίο εφαρμόζεται πλέον και στο "Γιαννοπούλειο" Αρχαιολογικό Μουσείο Αλμυρού, προκειμένου να αξιοποιηθεί και να προβληθεί και η αντίστοιχη Έκθεση αρχαιοτήτων.
*Αναζητώντας τους κατοίκους της αρχαίας Δημητριάδας.
* Όποιος παίζει με τη φωτιά.
Εκπαιδευτικά Προγράμματα στο Σέσκλο:
Τα εκπαιδευτικά προγράμμτα που εφαρμόζονται στον Αρχαιολογικό Χώρο Σέσκλου υλοποιούνται τους μήνες εκείνους του έτους που οι καιρικές συνθήκες το επιτρέπουν, κυρίως δηλαδή Σεπτέμβριο ως Οκτώβριο και Μάρτιο ως Ιούνιο. * Όταν τα Άτομα Αποκτούν Πρόσωπο.
Άλλα Εκπαιδευτικά Προγράμματα: * Διμήνι - Εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Το τρενάκι του χρόνου φτάνει στο Διμήνι. Κατασκευή πινακίδων Γραμμικής Β΄Γραφής.
* Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα στο Κάστρο Παλαιών Βόλου.
Το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα με τίτλο «Όταν τα Άτομα Αποκτούν Πρόσωπο» απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 8-12 ετών. Tο πρόγραμμα σχεδιάστηκε με στόχο την ανάδειξη των αλλαγών που συντελούνται με το πέρασμα από την Παλαιολιθική στη Νεολιθική εποχή και των πολλαπλών εκφάνσεων της ζωής του νεολιθικού ανθρώπου (διαμόρφωση του χώρου, αρχιτεκτονική, τεχνολογία, τέχνη, ιδεολογία), όπως αυτές τροποποιούνται και διαμορφώνονται με το πέρασμα του χρόνου στις διαφορετικές περιόδους της νεολιθικής εποχής. Στόχος είναι επίσης η συζήτηση γύρω από το ρόλο των νεολιθικών ειδωλίων ως μέσων έκφρασης του νεολιθικού ανθρώπου και ως εκφραστές των αλλαγών του νεολιθικού τρόπου ζωής, καθώς και η προώθηση της συνεργασίας μέσω της κατανομής ρόλων, της αλληλεπίδρασης και της ανάληψης πρωτοβουλίας για την επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος. Τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν αφήγηση παραμυθιού με παράλληλη χρήση αντιγράφων νεολιθικών αγγείων, εργαλείων και ειδωλίων. Μετά από σύντομη περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο με έμφαση στα σημεία που αναδεικνύουν τις πτυχές του Χρόνου που αναφέρονται παραπάνω, παίρνουν μέρος σε ομαδικές δραστηριότητες που έχουν στόχο την προώθηση της συνεργασίας μέσω της κατανομής ρόλων, της αλληλεπίδρασης και της ανάληψης πρωτοβουλίας. Συγκεκριμένα, χωρισμένα σε ομάδες επιδίδονται σε "Κυνήγι Θησαυρού" εξερευνώντας το χώρο και στη συνέχεια παίζουν "Αγαλματάκια ακούνητα", όπου καλούνται να συνεργαστούν και να ανακαλέσουν πληροφορίες, χρησιμοποιώντας τα αντικείμενα που έχουν ανακαλύψει και αντίστοιχο φωτογραφικό υλικό. Στη συνέχεια, τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να εκφραστούν δημιουργικά συμμετέχοντας στο εργαστήρι πηλού "Ας φτιάξουμε ειδώλια". Τέλος, καλούνται να αποτυπώσουν σε χαρτί εικαστικά και λεκτικά τις εντυπώσεις τους από το πρόγραμμα συμμετέχοντας στη δραστηριότητα "Φτιάξτε το δικό σας πρόσωπο στο χρόνο", η οποία είναι και η έμμεση αξιολόγηση του προγράμματος. Οι εκπαιδευτικοί που συνοδεύουν τα παιδιά συμπληρώνουν ειδικά διαμορφωμένο Φύλλο Αξιολόγησης του προγράμματος. Πριν την επίσκεψη, δίνεται στους εκπαιδευτικούς φάκελος για την προετοιμασία των παιδιών πριν τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Το πρόγραμμα μπορεί να εφαρμοστεί μετά από συνεννόηση διαφοροπoιημένο και σε Άτομα με Αναπηρίες και Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες και άλλες Ειδικές Ομάδες Κοινού.
Το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα με τίτλο "Ας παίξουμε …Ανασκαφή!" απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 8-18 ετών. Σχεδιάστηκε με σκοπό τα παιδιά που συμμετέχουν να γνωρίσουν με βιωματικό και ευχάριστο τρόπο το επάγγελμα του αρχαιολόγου, να προσεγγίσουν την έννοια του παρελθόντος, να ανακαλύψουν, να ερμηνεύσουν και να εξοικειωθούν με τον αρχαιολογικό χώρο και, τέλος, να κατακτήσουν το χώρο αποκτώντας μια θετική αντιμετώπιση για τα μνημεία και την τοπική ιστορία του Σέσκλου. Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει: α) σύντομη θεματική περιήγηση σε επιλεγμένα σημεία του Αρχαιολογικού Χώρου (στρωματογραφική τομή, "μεγαροειδές" οικοδόμημα Μέσης Νεολιθικής - "Μέγαρο" Νεώτερης Νεολιθικής), β) παρουσίαση σε Power Point του επαγγέλματος του αρχαιολόγου ("Τι είναι αρχαιολογία;") και σχετική συζήτηση, γ) προσομοίωση ανασκαφής σε ειδικά διαμορφωμένο σκάμμα όπου τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες (αρχαιολόγοι, συντηρητές, τεχνίτες) και αναλαμβάνουν αντίστοιχους ρόλους (τήρηση ημερολογίου, επίβλεψη της ανασκαφής, καταγραφή ευρημάτων, πλύσιμο και συγκόλληση οστράκων, σκάψιμο, κοσκίνισμα χωμάτων κλπ.), και δ) αξιολόγηση του προγράμματος από τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς.
Το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα με τίτλο «Σπυρί - σπυρί…» απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 10-12 ετών και έχει θέμα τη νεολιθική «κουζίνα». Περιλαμβάνει θεματική περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο, κατά την οποία οι μαθητές ενημερώνονται για τους χώρους και τις συνθήκες μαγειρέματος στον Νεολιθικό Οικισμό, για τη διατροφή των νεολιθικών ανθρώπων, για τα εργαλεία και τα σκεύη που χρησιμοποιούνταν στη Νεολιθική Εποχή και για το μαγείρεμα. Στη συνέχεια, τα παιδιά συμμετέχουν σε βιωματικές δραστηριότητες που σχετίζονταν με τροφοπαρασκευαστικές διαδικασίες: φυτεύουν δημητριακά και όσπρια, αλέθουν σιτάρι σε λίθινες μυλόπετρες, ζυμώνουν αλεύρι και φτιάχνουν μικρές πίτες, που στη συνέχεια ψήνουν σε πήλινο σκεύος σε μια αναπαράσταση νεολιθικής εστίας, ενώ παράλληλα μαγειρεύουν φακές σε πήλινη χύτρα. Τα παιδιά στη συνέχεια τρώνε τα «πιάτα» που παρασκευάζουν, τις πίτες και τις φακές, αλλά και αποξηραμένα φρούτα και καρπούς, όπως σύκα, σταφίδες και αμύγδαλα, αναπαριστώντας έτσι ένα «νεολιθικό γεύμα». Τέλος, οι μαθητές παίρνουν μαζί τους ένα Φυτολόγιο με τα κυριότερα δείγματα δημητριακών, οσπρίων, φρούτων και καρπών που συγκαταλέγονταν στη διατροφή του νεολιθικού ανθρώπου. Λόγω της ιδιαιτερότητας του συγκεκριμένου προγράμματος που απαιτεί ιδιαίτερη προετοιμασία προκειμένου να υλοποιηθεί, απαιτείται έγκαιρη συνεννόηση.
Το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα με τίτλο «Με νερό και Χώμα» απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 8-12 ετών. Σκοπός του προγράμματος είναι να αναδείξει τη σημασία και τις ποικίλες διαστάσεις της αξίας του νερού στη ζωή των νεολιθικών ανθρώπων Στο σχεδιασμό του προγράμματος δόθηκε έμφαση στις παιγνιώδεις και πρακτικές δραστηριότητες, καθώς και στις έννοιες της συνεργασίας και της αλληλεπίδρασης. Έτσι, μετά την εκπαιδευτική περιήγηση στα επιλεγμένα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου, τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες μέσα από «Κυνήγι Θησαυρού» ακολουθώντας τον αντίστοιχο χάρτη, εξερευνούν το χώρο συλλέγοντας πληροφορίες γι’ αυτόν με τη μορφή εκπαιδευτικού παιχνιδιού (πάζλ), ενώ εκ περιτροπής συμμετέχουν σε εργαστήρι πηλού. Τα παιδιά στο τέλος του εκπαιδευτικού προγράμματος αποτυπώνουν λεκτικά ή ζωγραφικά τις εντυπώσεις τους στα ειδικά απαντητικά δελτάρια.
Το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα με τίτλο «Μια σπίθα…αρκεί!» απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 8-12 ετών. Σκοπός του προγράμματος είναι να αναδείξει το ρόλο της φωτιάς στην καθημερινή ζωή των νεολιθικών κατοίκων του Σέσκλου. Στο σχεδιασμό του προγράμματος δόθηκε έμφαση στις παιγνιώδεις και πρακτικές δραστηριότητες, καθώς και στις έννοιες της συνεργασίας και της αλληλεπίδρασης για την επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος. Έτσι, μετά την εκπαιδευτική περιήγηση στα επιλεγμένα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου, ακολούθησε «Κυνήγι Θησαυρού», στη διάρκεια του οποίου τα παιδιά χωρίζονται σε δυο ομάδες και καλούνται να εντοπίσουν το «θησαυρό» ακολουθώντας το χάρτη, εξερευνώντας το χώρο και αξιοποιώντας τις πληροφορίες που είχαν προσλάβει στη διάρκεια της περιήγησης. Στη συνέχεια, οι ομάδες ενώνονται και πάλι για να παίξουν «Ντόμινο» και να αφηγηθούν, ενώνοντας τα κομμάτια του παιχνιδιού, την ιστορία που ξετυλιγόταν μέσα από την επεξεργασία εικόνων, μεταφράζοντας έτσι τις οπτικές αναπαραστάσεις σε εννοιολογικές και λεκτικές.. Τα παιδιά στο τέλος του εκπαιδευτικού προγράμματος αποτυπώνουν λεκτικά ή ζωγραφικά τις εντυπώσεις τους στα ειδικά απαντητικά δελτάρια.
Στο πλαίσιο του εορτασμού των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2013-2014 με γενικό θέμα «Τα πρόσωπα του Χρόνου», σχεδιάστηκε και ξείνησε η εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος «Όταν οι χρονοκάψουλες τελειώνουν… Ταξίδι πίσω στο χρόνο παίζοντας ανασκαφή», για παιδιά 5 ως 15 ετών. Μέσα από συζήτηση, αρχικά, και παιχνίδι ρόλων με έντονα βιωματικό χαρακτήρα στη συνέχεια, τα παιδιά προσεγγίζουν πτυχές της επιστήμης της Αρχαιολογίας, που επιχειρεί, μέσα από τη συστηματική συλλογή και τεκμηρίωση των υλικών καταλοίπων του παρελθόντος, να καταγράψει και να προσπαθήσει να ερμηνεύσει την αν-θρώπινη συμπεριφορά και δραστηριότητα στο πέρασμα του χρόνου, προβαίνοντας σε διαδικασίες αναπαράστασης της Ιστορίας. Το παιχνίδι της ανασκαφής δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά, μέσα από παιγνιώδεις και ευχάριστες για τα ίδια δραστηριότητες, να γνωρίσουν από κοντά τη δουλειά των αρχαιολόγων, των τεχνητών και των συντηρητών, να ακολουθήσουν την πορεία του «ευρήματος» από το χώμα στο μουσείο και, έτσι, να γυρίσουν πίσω στο παρελθόν, ερμηνεύοντας με το δικό τους τρόπο τα ίχνη του ανθρώπου στο Χρόνο.
Για τα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας (5 ως 7 ετών) σχεδιάστηκε και εφαρμόζεται από το 2009 εκπαιδευτικό πρόγραμμα με αφορμή την Αίθουσα του "Νεολιθικού Πολιτιστμού στη Θεσσαλία", προσαρμοσμένο ως προς τη στοχοθεσία, τα στάδια και τις δραστηριότητες που περιλαμβάνει στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες αυτής της ηλικίας. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα περιλαμβάνει εκπαιδευτική περιήγηση στην Αίθουσα του Νεολιθικού Πολιτισμού, στη διάρκεια της οποίας διανέμονται στις ομάδες των παιδιών εικόνες μεγάλου μεγέθους, τυπωμένες σε καμβά, που αποτυπώνουν δύο ήρωες, δύο παιδιά που ζουν σε ένα νεολιθικό χωριό και παριστάνονται να συμμετέχουν σε διάφορες δραστηριότητες των ανθρώπων της εποχής αυτής. Στόχος είναι τα παιδιά να συνεργαστούν μεταξύ τους και να αναπτύξουν, στη συνέχεια, τις απόψεις τους, φτιάχνοντας τη δική τους ιστορία. Η εκπαιδευτική περιήγηση στηρίζεται επίσης στη χρήση αντιγράφων των αρχαίων αντικειμένων, τα οποία τους διανέμονται, προκειμένου να έλθουν σε βιωματική επαφή με διαφορετικά υλικά και να εξερευνήσουν τη χρήση τους παίζοντας. Στη συνέχεια, δημιουργούν με πηλό ό,τι τους έκανε περισσότερο εντύπωση και στο τέλος του προγράμματος επισκέπτονται τις «καλύβες», με στόχο να παρατηρήσουν και να εξερευνήσουν τη μορφή, την κατασκευή και τη λειτουργία των σπιτιών σε ένα νεολιθικό χωριό.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα "Νεολιθικός Πολιτισμός στη Θεσσαλία (για παιδιά 8-18 ετών)" απευθύνεται σε μαθητές 8 έως 18 ετών, με στόχο τη γνωριμία με πτυχές του Νεολοιθικού Πολιτισμού. Για τις ανάγκες του αξιοποιήθηκαν συστηματικά οι υποδομές που σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Raphaël (1997). Τα παιδιά που συμμετέχουν σε αυτό παρακολουθούν αρχικά ντοκιμαντέρ που αναφέρεται στον τρόπο ζωής των νεολιθικών ανθρώπων και στη συνέχεια επεξεργάζονται πτυχές του νεολιθικού πολιτισμού, όντας μέσα στην ομώνυμη αίθουσα του Μουσείου και σε άμεση επαφή με τα αυθεντικά αντικείμενα τόσο με το βλέμμα όσο και με την αφή, την όραση και την όσφρηση, καθώς έχουν τη δυνατότητα να πιάσουν, να περιεργαστούν με χέρια και τα μάτια τους, να μυρίσουν και να παίξουν με τα πιστά αντίγραφα των αντικειμένων, που τους διανέμονται κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής περιήγησης. Συμπληρώνουν ένα σύντομο φυλλάδιο εργασίας και η εμπειρία ολοκληρώνεται με την επίσκεψή τους στις καλύβες και το εργαστήρι πηλού, στη διάρκεια του οποίου μπορούν να επεξεργαστούν την πρώτη ύλη και να δοκιμάσουν μεθόδους και τεχνικές, στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν τα δικά τους έργα
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Μυκηναϊκός πολιτισμός και τοπική ιστορία» στηρίχτηκε στο εκπαιδευτικό υλικό που σχεδιάστηκε σε συνεργασία με το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας του Υπουργείου Πολιτισμού, το 2005, σε μια προσπάθεια να ανταποκριθεί το Μουσείο στα αιτήματα της εκπαιδευτικής κοινότητας για ενασχόληση με θέματα που αφορούσαν στην Τοπική Ιστορία. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε παιδιά 8 ως 18 ετών, που, αξιοποιώντας το υλικό της μόνιμης έκθεσης του Μουσείου, μετακινούνται από χώρο σε χώρο, ξετυλίγοντας έτσι τη ζωή των κατοίκων μιας μυκηναϊκής πόλης, και χρησιμοποιώντας, ταυτόχρονα, τα ομοιώματα των αρχαίων αντικειμένων σε μια προσπάθεια να εξερευνήσουν τη χρήση τους και να διαμορφώσουν τις απόψεις τους γι’ αυτά. Στο εργαστήρι πηλού, με το οποίο ολοκληρώνεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, αναλαμβάνουν το ρόλο του «γραφέα» και καταγράφουν την περιουσία του δικού τους ανακτόρου, γράφοντας έτσι τη δική τους ιστορία.